Абрад “Каляда на дуб” у Клічаўскім раёне
Гісторыя абраду “Каляда на дуб” сыходзіць каранямі ў глыбокую старажытнасць. Гэты рытуал, несумненна, звязаны з паганскімі вераваннямі продкаў, якія шанавалі дуб як святое дрэва – сімвал даўгалецця і сувязі з небам.
21 студзеня 2025 года ў аграгарадку Коўбча Клічаўскага раёна адбылася рэканструкцыя гэтага абраду, які сімвалізуе заканчэнне перыяду калядавання. Дадзеная традыцыя, раней практыкаваная ў некаторых вёсках раёна, была блізкая да поўнага знікнення з-за страты яе жывых носьбітаў.
Дзякуючы энтузіястам-творчым работнікам Каўбчанского сельскага клуба Марыне Маслоўскай і Тамары Крот свята здабыло новае жыццё. Адраджэнне абраду ў Колбче сутыкнулася з сур’ёзнымі цяжкасцямі. Усе, хто памятаў традыцыйны парадак дзеянняў, ужо сышлі з жыцця. Таму для рэканструкцыі прыйшлося выкарыстоўваць матэрыялы этнаграфічных экспедыцый, праведзеных раней у Клічаўскім раёне, навуковыя працы даследчыкаў. У гэтым дапамога была аказана загадчыцай аддзела нестацыянарнага абслугоўвання Ачыновіч Жаннай Яўгенаўнай, рэжысёрам Тамарай Цімафееўнай Астроўскай, творчымі работнікамі раённага Дома культуры, удзельнікамі аматарскага аб’яднання “Вераценца.by” "і народнага вакальнага ансамбля “Крыніца”. Яны пастараліся аднавіць атмасферу і дэталі старажытнага абраду максімальна дакладна.
Арганізатары актыўна прыцягнулі моладзь да падрыхтоўкі і правядзення свята. Менавіта яны былі актыўнымі ўдзельнікамі на мерапрыемстве.
Само мерапрыемства прайшло вельмі маляўніча. На яго прыйшлі паглядзець жыхары Коўбчы, якія прынялі ўдзел у танцавальнай праграме і жартоўнай гульні каля дуба. Асаблівую ролю адыграла наяўнасць дуба, які як спецыяльна вырас каля сельскага клуба. Ён стаў сімвалам надзеі на працяг і распаўсюджванне традыцыі. А сімвалам багацця і гасціннасці стаў сапраўдны, свежы каравай, прыгатаваны спецыяльна для праводаў Каляд віртуознай майстрыцай з Дзмітрыеўкі Рыжковіч Людмілай Аляксандраўнай.
Адраджэнне абраду “Каляда на дуб” – гэта не проста аднаўленне старадаўняй традыцыі. Гэта жывы прыклад таго, як энтузіязм і намаганні неабыякавых людзей могуць захаваць багатую культурную спадчыну для будучых пакаленняў. Поспех гэтага мерапрыемства даказвае, што традыцыі не проста гістарычныя факты, а жывая частка культуры, здольная натхняць і аб’ядноўваць людзей. Важна працягваць працу па даследаванні і папулярызацыі такіх абрадаў, прыцягваючы да гэтага ўсё больш шырокае кола людзей, уключаючы школьнікаў і студэнтаў, каб яны самі сталі захавальнікамі сваёй гісторыі.
Ж.Я.Ачыновіч, загадчык аддзела нестацыянарнага абслугоўвання насельніцтва ДУК “Цэнтралізаваная клубная сістэма Клічаўскага раёна”
